OPROEP
Kom met jouw verhaal voor het volgende magazine!
Heeft ProQA je bekwamer gemaakt?
OPROEP
Kom met jouw verhaal voor het volgende magazine!
Heeft ProQA je bekwamer gemaakt?
Precies tien jaar geleden werd ProQA in Nederland in gebruik genomen, op de meldkamer van de regio Hollands Midden. Het (in stilte verlopen) jubileum zette centralist en EDQ/opleider Martien Boerwinkel van de regio Noord-Nederland dit najaar aan tot de filosofische gedachte: Zijn we door gebruik van het protocol eigenlijk zelf deskundiger geworden?
We vroegen Martien om deze gedachtegang verder uiteen te zetten (dat lees je hierna). Tegelijk omarmden we als redactie deze vraag. Aan het eind van dit verhaal staat dan ook de uitnodiging aan centralisten om met jouw eigen reactie te komen, die we in het winternummer zullen verwerken tot een artikel. Dieper niveau Martien: “Tien jaar geleden was er aanvankelijk weerstand. Verpleegkundig centralisten die veel waarde hechtten aan zelf klinisch redeneren en die graag hun eigen vragen wilden formuleren, voelden zich beknot door het bindende uitvraagprotocol. Je werd er een robot van, dachten ze. De laatste jaren zie ik dat de nieuwere generatie verpleegkundig centralisten ProQA juist omarmt. Zij zijn opgeleid in een tijd waarin protocollen de normaalste zaak van de wereld zijn in de zorg. Elke andere sector gebruikt ook voorschriften en checklists om de kwaliteit en veiligheid te waarborgen, van een kok tot een piloot. Jongere collega’s voelen zich daardoor juist beschermd. Je vergeet niets. En je kunt je aandacht beter houden bij de melder en de geluiden rondom de melding.” Tot op dit punt van het verhaal spreken we over ProQA als een werktuig, een tool. Maar Martien vraagt zich iets af wat op een dieper niveau speelt. “Zijn we door tien jaar werken met ProQA bekwamer geworden? Snappen we beter waarom het systeem een bepaalde weg bewandelt? Hebben we ons de kennis eigen gemaakt die dankzij miljoenen eerdere meldingen en uitkomsten in het protocol verwerkt zit? Zijn we daardoor betere hulpverleners geworden?”
Gewiekst versus bekwaam Tegenwoordig heeft iedereen alle denkbare kennis paraat, dankzij smartphones en Google, betoogt Martien. “Die parate kennis kun je gebruiken, maar je hebt ‘m niet geïnternaliseerd. En dus maakt die kennis je niet per se bekwamer, hooguit gewiekster. Om externe kennis tot jouw eigen kennis te maken, moet die kennis eerst tot je komen. Uit een boek, een les of praktijkervaring… óf een protocol. Als je lang met een protocol werkt, komt het op je harde schijf, dankzij de kracht van de herhaling. Ik bedoel dan niet het uit je hoofd kennen van de IV- of X-kaart, want dat is gewenning. Ik bedoel dat je misschien eerst soms niet goed begreep waarom je iets aan de melder vroeg en nu wel. En dat je doorziet waarom een bepaalde situatie tot een bepaalde besliscode leidt. En dat je je onbewust steeds verder verdiept in ziektebeelden.”
Martien Boerwinkel
Hoe weet je of kennis uit ProQA in je hoofd is vastgelegd? Er is maar één manier om daarachter te komen en die doet zich (gelukkig) zelden voor: het aannemen van meldingen zonder protocol. Een tijdje terug had de meldkamer in Noord-Nederland kortstondig niet de beschikking over ProQA, als gevolg van technische werkzaamheden voor de LMS. Martien: “Onze centralisten redden het toen ook, zonder dat de vragen voor hun neus stonden. Ingevlochten in hun eigen stijl en niet woordelijk volgens ProQA, maar je zag wel dat ze precies de lijnen kenden waarlangs ProQA redeneert. Ze wisten waarnaar ze op zoek waren met hun vragen en wat ze met hun instructies wilden bereiken. ProQA maakt volgens mij dan ook geen robot van je, maar een betere centralist. Voor mijzelf voelt dat in elk geval zo. ProQA brengt de acute zorg, maar ook jouzelf naar een hogere standaard.”
Wat vind jij?
Oproep
Het maakt niet uit of je de periode vóór ProQA nog hebt meegemaakt of niet. We zijn vooral benieuwd hoe jij als centralist de wisselwerking ervaart tussen het systeem en jezelf. Ben je door ProQA beter geworden in je vak als verpleegkundige, of als centralist? Lukt het om een eigen stijl te hanteren en waar zoek je die ruimte dan in? Zou je zonder ProQA kunnen werken en zou je zonder ProQA willen werken? Laat het ons weten, concreet of filosofisch, in het heden of verleden, met of zonder praktische voorbeelden, kritisch of lyrisch. Andere centralisten kunnen veel leren van jouw ervaringen. Mail naar redacteur Niels Dekker, niels@dextmedia.nl en misschien verwerkt hij jouw verhaal in het vervolgartikel of neemt hij nader contact met je op. Leuk, doen!