NIEUWS
Londense toestanden denkbaar bij snel stijgend aantal besmettingen
Weigeren van ambulance: een reëel spookbeeld
NIEUWS
‘Londense toestanden’ denkbaar bij snel stijgend aantal besmettingen
Weigeren van ambulance: een reëel spookbeeld
Verpleegkundig centralisten moeten zich serieus voorbereiden op de situatie waarin een tekort aan ambulances ontstaat als het aantal coronapatiënten explosief zou stijgen.
“Het kan gebeuren dat wij moeten gaan triëren, dus dat er soms geen ambulance zal komen waar er wel een nodig is”, zegt voorzitter Harm van de Pas van het landelijk overleg van Medisch Managers Ambulancezorg. “We volgen met argusogen de Britse variant van het coronavirus. Londense toestanden zijn ook in Nederland niet uitgesloten.” In Londen liep de wachttijd voor ambulances om een patiënt op de SEH te kunnen presenteren, onlangs op tot wel tien uur. Oorzaak: het ernstig overvraagd zijn van de ziekenhuizen door coronapatiënten, met als gevolg een ontoereikend aantal (IC-)bedden. In ons land staat een dergelijk zwart scenario omschreven in fase 3 van het Draaiboek Pandemie van de Federatie Medisch Specialisten. Harm: “Tijdens de eerste golf in het voorjaar van 2020 zijn we in Nederland niet voorbij fase 2 van dat draaiboek gekomen. De ziekenhuis- en ambulancezorg hebben toen standgehouden. Uiteindelijk was er voor iedere opnamebehoeftige patiënt een bed en er hoefden geen ambulances te worden geweigerd. We hebben in die periode op de ProQA-meldkamers het pandemieprotocol 36 in werking gesteld, om bij elke melding heel snel te kunnen inschatten of iemand misschien het coronavirus heeft. Waar het kon, schakelden we de huisarts in om ambulancezorg beschikbaar te houden.”
Harm van de Pas
Derde golf Maar als we in Nederland te maken zouden krijgen met een toenemend aantal besmettingen door de zich sneller verspreidende Britse variant, dan is fase 3 heel dichtbij. “Je krijgt dan een derde uitbraakgolf bovenop de tweede”, legt Harm uit. “Dat kunnen we vermoedelijk niet bolwerken zonder dat we drastische keuzes moeten maken. Je gaat dan het maximale doen voor zo veel mogelijk mensen, maar je zult niet meer alles kunnen doen voor iedereen.” Protocol 36 is hierop voorbereid: het kan worden ingesteld op vier niveaus, al naar gelang de ernst van de pandemie. “Het protocol helpt bij het omgaan met schaarste, door op elk van de vier niveaus steeds strenger te zijn in het toekennen van een ambulance”, vertelt Harm. “Er komt dan een lagere urgentie uit, of een andere inzet dan normaal. Voor veel meldingen heeft het namelijk geen zin om een A1-urgentie af te geven, wanneer je weet dat alle ambulances bezet en de SEH's overbelast zijn.” De vraag is of in een écht zwart scenario deze functionaliteit van protocol 36 toereikend zal zijn, omdat de drukte dan ook de niet-COVID-spoedzorg raakt. Harm: “We hebben nog iets anders achter de hand, namelijk een strengere variant van onze Landelijke Urgentie Tabel (LUT). In de LUT staat voor alle besliscodes en urgenties de bijbehorende inzet vermeld. De afgelopen maanden zijn we druk geweest met het vullen van een crisisvariant van de LUT. Deze noemen we ‘LUT niveau 4’ en hierin staan afgeschaalde inzetten voor het geval we het niet meer redden.”
Blijven presenteren Toch zullen protocol 36 en de LUT niveau 4 pas worden ingezet in het zwartst denkbare scenario. Harm: “Op nationaal niveau is nu namelijk afgesproken dat in fase 3 van het Draaiboek Pandemie nog steeds te allen tijde een huisarts of een arts van het ziekenhuis de patiënt moet beoordelen. Als ambulancediensten moeten wij dus zo lang dat redelijkerwijs mogelijk is, patiënten blijven vervoeren en presenteren. Samen met de ketenpartners moeten we bekijken hoe we de patiënt zo snel mogelijk kunnen overdragen aan een arts, om de ambulance daarna weer beschikbaar te hebben.” Wat als ook dat niet meer lukt? “Uiteindelijk is het onze verantwoordelijkheid om de ambulancezorg in de lucht te houden”, zegt Harm “Als het helemaal vast komt te staan bij de ziekenhuizen, ontkomen we er niet aan om protocol 36 en LUT niveau 4 te gebruiken. De ongemakkelijke waarheid is dat we dan ambulances weigeren aan mensen die er wel een nodig hebben. Dat is een spookbeeld, maar het is reëel. Wees je er als centralist van bewust dat je in die situatie dan voor zeer indringende beslissingen kan komen te staan.”