PRAKTIJK
Pijnlijke ademhaling is niet per se abnormale ademhaling
Wanneer de centralist de sleutelvraag ‘Ademt hij/zij normaal?’ stelt, kan dit aanleiding zijn tot misverstanden. Want wat is normaal?
De bedoeling die ProQA heeft met deze vraag, is achterhalen of het ademhalingsstelsel naar behoren functioneert. Als er alleen sprake is van pijn het bij ademhalen, dan wordt dit niet beschouwd als abnormale ademhaling. De ademhaling geldt pas als abnormaal wanneer de zuurstofvoorziening zodanig in gevaar komt dat de situatie levensbedreigend is. Als de patiënt in staat is tot ademhalen, maar de melder geeft aan dat het ademen wel pijn doet, dan duidt dit veelal op iets wat gaande is buiten de longen en luchtwegen. “Als de melder duidelijk spreekt over pijn, maar verder zijn er geen tekenen van een ineffectieve ademhaling, dan moet het antwoord op de vraag ‘ja’ zijn”, legt EDQ in Noord-Brabant Chris Keijsers uit. “De pijn is dan op zichzelf geen reden voor hogere prioriteit of urgentie. Dat geldt voor alle protocollen in ProQA, zowel medische als traumaprotocollen. Dit is geen nieuw beleid. Toch is het niet voor iedereen duidelijk.” Pijn bij het ademhalen kan worden veroorzaakt door bijvoorbeeld een virale infectie in de wand van de borstholte. Chris: “In dat geval komt de pijn tot uiting bij hoesten, niezen, of diep inademen, maar daarbuiten is de ademhaling normaal. Bij traumascenario’s kan het zo zijn dat de pijn veroorzaakt wordt door gekneusde ribben. Dit in tegenstelling tot een echt respiratoir probleem, zoals een astma-aanval, een longontsteking of een klaplong al dan niet als gevolg van een fractuur. Dan is de zuurstoftoevoer zélf in gevaar.” Dit is hoe de vraag in ProQA bedoeld is. Deze vuistregel kun je altijd in gedachten houden bij het interpreteren van het antwoord van de melder. Maar wat nu als de situatie die je via de telefoon voorgeschoteld krijgt niet zo duidelijk is? Hoe maak je een verantwoord onderscheid tussen een infectie in de borstholte en een bedreigende ontsteking in de long zelf; of tussen een gekneusde rib en een gebroken rib die de long heeft aangeprikt? Chris: “In het grijze gebied mag je – of eigenlijk móet je zelfs – een verduidelijkingsvraag stellen. Bij het antwoord ‘nee’ kun je doorvragen: ‘Komt dit door de pijn’? Wanneer de melder dat bevestigt, kun je de vraag met ja beantwoorden. Krijg je die duidelijkheid niet of niet voldoende, dan komt het eropaan dat je de meest veilige optie kiest. Bij twijfel kies je dus voor ‘Ademt hij/zij normaal: Nee’. Heb je voor een normale ademhaling gekozen en ga je alsnog twijfelen, dan heb je altijd nog de overrule-optie.”