Meldkamercentralisten en ambulancepersoneel spreken over schietpartij zorgboerderij Alblasserdam
Opeens hangt de schutter van bloedbad aan de lijn
Deel 2
Meldkamercentralisten en ambulancepersoneel spreken over schietpartij zorgboerderij Alblasserdam
Opeens hangt de schutter van bloedbad aan de lijn
Deel 2
‘Hoe kan dit?’
Op dat moment, zo’n zes minuten later, arriveren de volgende twee ambulances. Onder wie verpleegkundige Jolanda van Wijk, die met haar collega vanaf de post in Zwijndrecht is opgeroepen. Hoewel ze aanrijdend een spraakaanvraag doen aan de meldkamer om de brug over De Noord open te houden voor verkeer, was de brug toch hun grote frustratie net voor hun neus gesloten. Het omkeren en terugrijden via de A16 kost hen zes minuten extra aanrijtijd.
“Aanrijdend dachten we al over de melding: ‘Hoe kan dit?’ Meerdere mensen neergeschoten op een vrijdagochtend op een zorgboerderij in Alblasserdam. We zeiden beiden: ‘Dat gebeurt misschien bij een liquidatie in Rotterdam of Amsterdam, maar daar verwacht je dat niet. En wat gaan we aantreffen?”
Chaos is het antwoord. “Toen we aankwamen konden we gelijk aan de slag. We troffen gillende mensen. Op de grond lag een slachtoffer dat door haar hoofd was geschoten en was overleden. In fracties van seconden was het voor ons ‘scoop and run’, zo snel mogelijk oppakken en wegwezen.”
Met de gewonde overlevenden vertrekken de eerste twee ambulances naar het Erasmus Medisch Centrum, met de arts uit de reeds gelande traumahelikopter bij zich. Ze verlaten de zorgboerderij, terwijl Jolanda en haar collega’s eerste hulp verlenen aan de andere slachtoffers. Velen van hen zijn in shock.
Terwijl de politie het terrein heeft afgezet en van alles opstart voor het onderzoek, verzamelen zich bij de ingang van Tro Tardi de eerste verontruste ouders. Bij de poort klinkt gegil. Vaders en moeders zoeken hun zoon of dochter die cliënt is op de zorgboerderij.
Uit de broekzak van het dodelijke slachtoffer, dat is afgedekt met een wit laken, horen Jolanda en haar collega gerinkel van een mobiele telefoon. ‘Ik probeer mijn dochter te bellen, maar die neemt niet op’, horen zij een wanhopige ouder van achter het hek roepen. De collega van Jolanda breekt. Hij heeft de optelsom gemaakt.
'Toen we aankwamen konden we gelijk aan de slag. We troffen gillende mensen'
Jolanda van Wijk
'Je bent even uit dienst, maar erna gaat het leven weer door'
Jolanda van Wijk
Stukje hel op aarde Jolanda loopt bijna drie uur rond in het stukje hel op aarde aan de Molensingel, voor ze met haar collega’s voor een nabespreking naar de post in Papendrecht wordt geroepen (zie kader). Ze zijn lichamelijk en geestelijke allemaal uitgeput. Stuk voor stuk worden ze voor de rest van de dag uitgeroosterd, tenzij ze zelf per se door willen werken.
“Je bent dan even uit dienst, maar erna gaat het leven weer door”, vertelt Jolanda, die als ambulanceverpleegkundige ook ter plaatse kwam bij het familiedrama in de Papendrechtse Cremerstraat, de moord door een agent op zijn complete gezin in het Dordtse Sterrenburg en onlangs nog hulp verleende bij het dodelijke verkeersongeval in de Hoeksche Waard. Allemaal trieste gebeurtenissen die ze gelukkig een plek weet te geven. “Ik ben er niet dagelijks mee bezig.”
Zo is ook Tro Tardi in haar hoofd in een laatje gestopt, dat soms wordt opengetrokken. “Ongeveer anderhalve week na het incident ging ik fietsen. Het was mooi weer. Opeens viel mijn oog op een meisje dat mij tegemoet reed. Ze had paardrijlaarzen en droeg dezelfde sokken als het dodelijke slachtoffer dat we hadden zien liggen. Zo zijn er van die momenten die je er aan herinneren.”
‘Iedereen beleeft het op een andere manier’
Zowel centralisten van de meldkamer als ambulancepersoneel dat hulp verleent bij de schietpartij op de zorgboerderij wordt na afloop bij elkaar geroepen. Voor ambulanceverpleegkundige Jolanda en haar collega’s is dat op de post in Papendrecht. Onder begeleiding van Daniël Herweijer van het Bedrijfs Opvang Team (BOT) wordt het gruwelijke incident nabesproken.
“Een debriefing om voor iedereen het plaatje compleet te krijgen”, vertelt Daniël. “Ik herinner me dat de collega’s vooral heel hongerig binnenkwamen. Nadat elk had gegeten en gedronken zijn we begonnen met praten. Wat was de melding en wie heeft wat gedaan? Iedereen kreeg het woord, want iedereen beleeft het op een andere manier.”
Daarbij blijkt dat de tweede ambulance de meldkamer had gevraagd wat een veilige aanrijroute was, maar op dat moment geen reactie kreeg. “Achteraf bleek dat ze zijn pad hadden gekruist. Daar hadden ze achteraf wel zorgen over. ‘Hij had me bij wijze van dwars door de ambulance kunnen schieten’, zei een van de collega’s.”
Een andere ambulanceverpleegkundige vertelt hoe zij ´het pad van de schutter heeft gevolgd’. “Van de paardenwei naar de kantine en naar de weg. Dat raakte haar heel erg. Dat zij de ellende tegenkwam en moest opruimen die iemand heeft veroorzaakt. De angst en de ontreddering bij overlevenden”, aldus Daniël.
Huilen, lachen en staren
Weer een andere ambulanceverpleegkundige (in opleiding) vertelt hoe zij zich vooral heeft gericht op hulpverlening aan de neergeschoten jongen. Daniël: “Zij heeft bewust niet verder gekeken. Sommigen zijn weer zakelijker hoe ze er mee omgaan. Iedereen beleeft het op een andere manier.”
Zo verschillen ook de emoties. “Collega’s huilen, staren, lachen of hebben waterige ogen. Maar ieder draagt bij het gesprek puzzelstukjes aan voor de grote puzzel die zo’n incident is. Je helpt elkaar aan antwoorden. Zoals met de verstopte mensen in het weiland. Personeel van de eerste ambulances had zich de vraag gesteld of er nog meer slachtoffers waren.”
Cruciaal om heftige gebeurtenissen een plek te geven, zoals Jolanda heeft kunnen doen. Daniël: “Het wegleggen van een complete puzzel geeft meer voldoening dan wanneer er cruciale stukjes missen.”
Teamleider Sjaak Groot van de meldkamer herkent zich hierin. Na afloop van het incident riep hij met het Team Collegiale Ondersteuning (TCO) de hele ploeg centralisten bij elkaar, terwijl hun taken werden overgenomen door een verse ploeg collega’s die was opgetrommeld.
“In de meldkamer hadden we gespannen bekkies gezien en ook dat er emoties waren bij mensen. Zowel bij de intake als uitgifte”, vertelt Sjaak. “Tijdens de nabespreking hebben we anderhalf uur bij elkaar gezeten en iedereen even het woord gegeven wat zij hadden gedaan. Wat doet dit emotioneel met je en hoe ga je erna naar huis? En welke vragen zijn er? We merkten dat er ongeloof, verdriet, maar ook trots was. Trots hoe goed we op elkaar ingespeeld waren en hoeveel werk er in korte tijd is verzet.”
De teamleider deelt die mening. “Onafhankelijk van elkaar heeft iedereen goed gewerkt. Dan zie je wat voor professionals het zijn. Van geintjes maken in de ochtend tot het eerste belletjes dat binnenkomt. In één ogenblik is iedereen dan gefocust en zitten ze in de juiste film.”