Campagnes van start: ‘Spoedgeval? Zo kies je de juiste zorg!’
Actie om onnodige 112-belletjes terug te dringen
Bijna de helft van de 112-meldingen op de ambulancemeldkamer is volgens onderzoek achteraf bezien onterecht. Toch houden al die bellers lijnen bezet of leiden ze er toe dat een ambulance (zekerheidshalve) toch gaat rijden op de melding. Met het risico dat bij échte spoedgevallen de hulp later arriveert. Hoog tijd voor een langverwachte landelijke én lokale campagne over het gebruik van 112, die onlangs werd gelanceerd.
'Weet hoe je de juiste zorg moet kiezen'
Vraag willekeurig een van onze AMPDS & ProQA-centralisten om voorbeelden van onnodige belletjes die ze binnenkrijgen bij 112 en ze schudden ze zo uit de mouw. Van een klein sneetje in de vinger bij het koken tot een verzwikte enkel op het voetbalveld of zelf een vogel met gebroken vleugels. Je kunt het zo gek niet bedenken of er is wel eens voor gebeld door paniekerige en bezorgde burgers. Soms hilarisch, soms vermoeiend, soms ronduit frustrerend.
In veel gevallen weet ProQA gelukkig die niet-spoedeisende belletjes op de ambulancemeldkamer er wel uit te vissen, waarmee uiteindelijk bijvoorbeeld een verwijzing volgt naar de huisarts of huisartsenpost. Evenwel zijn de centralisten in die tussenliggende tijd bezet om de melding af te handelen. Zeker met personeelstekorten en onderbezetting een hinderlijk gegeven.
Bovendien kan het vangnet van ProQA ervoor zorgen dat er (zekerheidshalve) toch een ambulance op uit wordt gestuurd om uiteindelijk pas ter plekke te kunnen vaststellen dat het niet om een levensbedreigende situatie gaat. Die ambu is dan dus bezet en kan niet voor andere, wellicht urgente zaken, wordt ingezet.
‘Bij levensgevaar bel je 112’
Uit studie van de Regionale Ambulancevoorziening Utrecht bleek achteraf bezien bijna de helft van alle 112-meldingen (48%) achteraf bezien onnodig. Om te voorkomen dat die telefoontjes überhaupt worden gepleegd, zijn huisartsen (LHV), huisartsenposten (InEen), ambulancesector (Ambulancezorg Nederland, AZN) en de spoedeisende hulp artsen (NVSHA) samen met het ministerie van VWS onlangs een campagne gestart.
Onder de kop ‘Spoedgeval? Zo kies je de juiste zorg!’ willen zij Nederlanders voorlichten zodat ze in de toekomst niet onnodig naar 112 bellen. “Mensen met een acute zorgvraag helpen bij het benaderen van de juiste zorgaanbieder. Zo krijgen mensen sneller de juiste zorg, of het juiste (online) zorgadvies”, zoals AZN het uitlegt. “Met de nieuwe informatiematerialen hopen acute zorgaanbieders en VWS dat iedereen die te maken krijgt met een spoedgeval, weet hoe je de juiste zorg moet kiezen.”
Een van de middelen is een poster die alle acute zorgaanbieders ophangen en verspreiden. Verder is er een video gemaakt waarin de stappen op die poster worden uitgelegd. Met als slottekst: ‘Bij levensgevaar bel je 112’.
De Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond besloot aansluitend om lokaal nog een eigen campagne te lanceren, inclusief een duidelijk filmpje met praktische voorbeelden.
Simpele voorbeelden
“De landelijke campagne is heel simpel en duidelijk, maar de doelgroep waar daar op gericht wordt zijn kwetsbare ouderen en ouders met jonge kinderen. In grootstedelijke gebieden zoals Rotterdam hebben we wat andere, meer typische problematiek op dit punt”, vertelt Biba Ising, Hoofd Meldkamer Ambulancezorg en Brandweer bij Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR).
De eigen voorlichtingsactie van VRR, die zich richt op de groep van jongeren tot volwassen van 50 tot 60 jaar, is volgens Biba zodoende ‘complementair aan de landelijke campagne’. “Uit onze eigen studie bleek dat een behoorlijke grote groep graag de juiste keuze wil maken, maar niet kan inschatten wanneer iets levensbedreigend is. Die groep willen we aanspreken met heel simpele voorbeelden van wanneer iets levensbedreigend is, naar de Huisartsenpost kan of kan wachten tot de huisarts, eventueel zelfs de volgende dag.”
Stappers
Ze noemt mensen die een topje eraf snijden bij het koken, letsel op het sportveld én -niet gek in een studentenstad- als Rotterdam- de laveloze stappers. “Net als bij de huis-, tuin- en keukenongevallen hoef je dan echt geen 112 te bellen. Vaak is het echt geen onwil en ga er als leek maar eens aanstaan in je paniek.”
Biba verwacht resultaten op de langere termijn. “We zijn gestart met het filmpje, posters en op social media is een quiz om mensen aan het denken te zetten. We verwachten echt niet dat er volgende week al duizenden belletjes minder zijn bij 112. Dit is een eerste stap in bewustwording en beïnvloeding. Later dit jaar komt er een vervolg op de campagne en gaan we evalueren.”
Ondertussen wordt gebroed op andere methoden. “We kennen allemaal de kaart in onze meterkast wat te doen bij een gaslek. Zo’n kaart over gebruik van 112 huis-aan-huis of via de gemeenten verspreiden zou een optie kunnen zijn.”